História da ferrovía de Nariño

Autores

DOI:

https://doi.org/10.22267/rtend.161701.15

Palavras-chave:

Transporte, história regional, Nariño, Colombia

Resumo

Os habitantes do sudoeste colombiano, hoje departamento de Nariño, desde a Colônia até as primeiras décadas do século XX precisaram de vías adequadas de comunicação para unir a zona Andina com o oceano Pacífico. O que gerava enormes dificuldades em seus deslocamentos e nas atividades comerciais. Desde 1860, dirigentes locais e a população pedíam ao governo nacional a construção de um sistema férreo. Finalmente, ao concluir o ano de 1924 se iniciou a obra que sorteou numerosos problemas. Em 1944 esse projeto chegou a sue fim: a crise econômica de 1929, o desinteresse do Estado e o boom automotor frearam essa iniciativa. A ferrovía de Nariño eran quilómetros que iniciavam em El Diviso, estação na selva e concluía no porto de Tumaco. A pesar de seus problemas, a união da via férrea e das rodovias entre El Diviso e Túquerres permitiu obter umas vías que agilizaram a comunição das populações do interior com o mar. Esta pesquisa científica aborda a história dos empreendimentos locais para obter um sistema ferrífero e as complexidades na construção desse trecho. Além disso, é uma contribução para a história das vías de comunição do departamento em refêrencia.

Downloads

Não há dados estatísticos.

Biografia do Autor

Rosa Isabel Zarama Rincón, Investigadora independiente

Doctora en Historia Universidad Católica Andrés Bello (Caracas), Investigadora independiente. rosa_isabelz@hotmail.com

Referências

(1) ALBÁN, Francisco (1918). Informe que el gobernador de Nariño rinde a la Asamblea Departamental de 1918. Imprenta del Departamento. Pasto.

(2) BEJARANO, Jesús Antonio (1989). La economía colombiana entre 1922 y 1929. Nueva Historia de Colombia, Tomo I, Historia política 1886-1946, Álvaro Tirado Mejía (director científico y académico). Planeta Colombiana Editorial S.A. Bogotá. Pp. 51-76.

(3) BUCHELI, Julián (1921). Gobernador de Nariño, Mensaje a la Asamblea departamental de 1921. Imprenta del Departamento. Pasto.

(4) BUENDÍA NARVÁEZ, Jorge, (1979). “Constante afán de Pasto por vincularse al mar”. En: Cultura Nariñense. Mayo- Junio. No. 115. Pasto, Colombia. Pp. 5-16.

(5) CERO (Carlos Teófilo Rosero), (1953). “El levantamiento de los Rieles del Ferrocarril de Nariño”, En: Ilustración Nariñense. Marzo de 1953. No. 112, Pasto, Colombia. Pp. 5-8.

(6) CHÁVEZ, Guillermo Edmundo (1962). Chambú. Editorial Bedout. Medellín.

(7) CHAVES R. Max (1920). El ferrocarril de Nariño. Trabajo presentado a la consideración del 2o. Congreso de Mejoras Nacionales por el delegado del departamento de Nariño. Imprenta del Departamento. Pasto.

(8) COLMENARES, Germán (1989). “Ospina y Abadía. La política en el decenio de los veinte”. Nueva Historia de Colombia, Tomo I, Historia política 1886-1946, Álvaro Tirado Mejía (director científico y académico). Planeta Colombiana Editorial S.A. Bogotá. Pp. 243-268.

(9) COMITÉ DE DESARROLLO ECONÓMICO (1951). Informe final, septiembre de 1950-agosto de 1951. Imprenta del Banco de la República. Bogotá.

(10) CORREA RESTREPO, Juan Santiago (2012). Café y ferrocarriles en Colombia: los trenes santandereanos (1869-1990). CESA. Bogotá.

(11) LAUCHLIN, Currie, (1951). Bases de un programa de fomento para Colombia. Informe de una misión dirigida por Lauchlin Currie y Auspiciada por el Banco Interamericano de Reconstrucción y Fomento. Banco de la República. Bogotá.

(12) DÍAZ DEL CASTILLO, Emiliano (1952). Economía del departamento de Nariño. Tomo I, Imprenta del Departamento. Pasto.

(13) ERASO NAVARRETE, Rafael (1944). “Ferrocarril de Nariño”, En: Letras. Revista de actualidad para todos, Enero de 1944, No. 11. Pasto, Colombia. Pp. 63 a 65.

(14) FERNÁNDEZ RUEDA, Sonia (2008). (Comp.) Introducción. El ferrocarril de Alfaro. El sueño de la integración. Taller de Estudios Históricos y Corporación Editora Nacional. Quito.

(15) HINESTROSA, Roberto, (1927). “Interesante correspondencia del conocido escritor, Roberto Hinestrosa C. al director de Ilustración sobre los sucesos de última hora”. En: Ilustración nariñense, serie II, diciembre, No. 24. Pasto, Colombia. Pp. 21 y 22.

(16) LEBRET, Louis Joseph (1958). Estudios sobre las condiciones de desarrollo en Colombia/Misión económica y humanismo. Aedita, Editores Cromos, Bogotá. 2 volúmenes.

(17) JIMÉNEZ MENESES, Orián, Hernández Pérez, David y Pérez Morales, Edgardo (2005). Tumaco. Historia, memoria e imagen. Universidad de Antioquia. Medellín.

(18) McGREEVEY, William Paul (1988). Historia económica de Colombia 1845-1930. Traducción de Haroldo Calvo Stevenson. Tercer Mundo Editores. Cuarta edición. Bogotá.

(19) MUSEO JUAN LORENZO LUCERO (Pasto), El Bien Público, Año, No. 1, No. 14, Pasto, 7 de abril de 1894.

(20) OCAMPO GAVIRIA, José Antonio (2007). “La crisis mundial y el cambio estructural (1929-1945)”. Historia económica de Colombia. Edición revisada y actualizada. José Antonio Ocampo Gaviria, Germán Colmenares, Jesús Antonio Bejarano, (et. al.) Planeta y Fedesarrollo. Bogotá. Pp. 233-239.

(21) POLO MURIEL, Francisco (1998). “El ferrocarril en Colombia, Venezuela y Ecuador (1855-1995): un análisis comparativo”, Jesús Sanz Fernández (coord.) Historia de los ferrocarriles de Iberoamérica (1837-1995), Ministerio de Fomento, Unión Fenosa. Madrid. Pp. 211-248.

(22) POSADA, Carlos Esteban (1989). “La gran crisis de Colombia”. Nueva Historia de Colombia, Tomo V, Economía, café industria, Álvaro Tirado Mejía (director científico y académico) Planeta Colombiana Editorial S.A. Bogotá. Pp. 77-102.

(23) PUERTAS, Enrique “Ferrocarril de Nariño” (1957). En: Ilustración Nariñense. Enero, No. 125, Pasto, Colombia. P. 15.

(24) PUERTAS, Federico (1922). El Departamento de Nariño y sus posibilidades económicas, Conferencia dictada en Bogotá: el 13 de octubre de 1922. Imprenta del Departamento. Pasto.

(25) REPÚBLICA DE COLOMBIA, (1926). Mensaje que el Señor Gobernador del Departamento de Nariño, general don Eliseo Gómez Jurado, dirige a la Asamblea Departamental, 1926. Imprenta del Departamento. Pasto.

(26) RODRÍGUEZ GUERRERO, Ignacio (1959). Estudios geográficos sobre el departamento de Nariño. Imprenta del Departamento. Pasto.

(27) RODRÍGUEZ GUERRERO, Ignacio (1961). Geografía económica de Nariño, Tomo III, Geografía económica (Las industrias pecuaria, minera, bancaria, etc.). Editorial Sur Colombiana. Pasto.

(28) S.A. (1923). ¿Cable aéreo o ferrocarril? Capacidades económicas y fiscales del departamento de Nariño. Editorial Marconi. Bogotá.

(29) S. A. (1930). En: “Ferrocarril de Nariño, declaraciones del gerente señor Gabriel Agudelo”, En: Anales de Ingeniería. Mayo de 1930, No. 446. Bogotá, Colombia. Pp. 134-135.

(30) ZARAMA RINCÓN, Rosa Isabel (2009). “El tren de Nariño. Un tren fantasma” en la llanura del Pacífico Colombiano, Vías de comunicación y geohistoria en Sudamérica, Universidad de Los Andes, Consejo de Publicaciones, Consejo de Desarrollo Científico, Humanístico y Tecnológico, Vicerrectorado Administrativo, Mérida, Venezuela. Pp. 237-272.

Publicado

2016-03-09

Como Citar

Zarama Rincón, R. I. (2016). História da ferrovía de Nariño. Tendencias, 17(1), 87–103. https://doi.org/10.22267/rtend.161701.15